Step Motorlar

Step motorlar (adım motorları), girişlerine uygulanan darbe dizilerine karsılık (bu, dijital, sayısal giriş olarak da ifade edilebilir…), analog dönme hareketi yapabilen elektromagnetik elemanlardır. Bu özellikleri nedeniyle “dijital makina” olarak da tanınan adım motorları, dijital sistemlerde kullanılırken büyük kolaylıklar saglarlar. Adım motorları, adından da anlasılacagı gibi belirli adımlarla hareket ederek rotorun açısal konumunu değiştirirler. Bu adımlar, motor sargılarına uygun sinyaller gönderilerek kontrol edilir. Herhangi bir uyartımda, rotorun yapacagı hareketin ne kadar olacagı, motorun adım açısına baglıdır. Adım açısı, motorun yapısına baglı olarak 90, 45, 18, 7,5, 1,8… derece veya çok daha degisik açılarda olabilir. Motora uygulanacak sinyallerin frekansı değiştirilerek motorun hızı da kontrol edilebilir. Adım motorlarının dönüş yönü ise, uygulanan sinyallerin sırası değiştirilerek, saat ibresi yönünde (CW) veya saat ibresinin tersi yönünde (CCW) olabilir.

STEP MOTORLARIN KULLANIM ALANLARI

Step motorlar uzun yıllardır var olmalarına rağmen ticari olarak kullanılmaları ancak 1960’lı yıllarda yüksek seviyeli doğru akımları anahtarlayabilen transistörlerin üretimine baslanmasıyla yaygınlasmıstır. 1970’li yıllardan beri dijital elektronikteki ve mikroislemci teknolojisindeki gelismelerle birlikte adım motorlarının kullanımı giderek caziplesmekte ve tüm dünyada bu motorların üretim ve uygulamalarıyla ilgili geliştirme çalışmaları yapılmaktadır.
Günümüzde adım motorları endüstride birçok kontrol sistemlerinde, hassas konum kontrolü yapmak amacıyla kullanılmaktadır. En çok yazıcılar (printer), çiziciler (plotter), disket sürücüler (floppy driver), harddisk sürücüler ( harddisk driver), kart okuyucular… vb gibi bilgisayar çevre cihazlarında bu elemanlardan yararlanılmaktadır. Ayrıca sayısal kontrol sistemlerinde, CNC tezgahlarda, proses kontrol sistemlerinde, robot teknolojisinde (milimetrik hareketlerin kontrolünde) ve uzay endüstrisine ait bir çok sistemde adım motorları tahrik elemanı olarak yer almaktadır.

STEP MOTORLARIN AVANTAJLARI

Step motorların bu kadar çok kullanım alanı bulmasının nedeni bu motorların birçok avantajlara sahip olmasıdır.
· Step motorlar dijital giriş isaretlerine cevap verirler, bu nedenle mikroislemci veya bilgisayarlarla kontrol için ideal elemanlardır.
· Step motorların hangi yöne dönecegi, devir sayısı, dönüs hızı gibi degerlerin mikroislemci veya bilgisayar yardımı ile kontrol edilebilmesi, her an bu motorların dönüs yönü, hızı ve konumunun bilinebilmesini saglamaktadır. Bu özelliklerinden dolayı step motorlar ile çok hassas konum kontrolü yapılabilir.
· Step motorların dijital girislere cevap vermesi, geri beslemeye ihtiyaç duyulmaksızın açık çevrim çalıstırılabilmesini saglamaktadır. Yani açık çevrim çalıstırılan bir adım motoru ile hız, ivme ve konum kontrolü daha basit ve daha az maliyetle gerçeklestirilebilir. Böylece alısılmıs kararsızlık problemlerinin de önüne geçilmis olur.
· Step motorlar, giris isaretlerinin frekansına baglı olarak çok genis bir hız aralıgında sürülebilirler.
· Step motorlar, herhangi bir hasara yol açmadan defalarca durdurulup çalıstırılabilirler. (Sürerken aniden durdurma ya da aniden ters yönde sürme istegine karsı mükemmel cevap verebilirler.)
· Asırı yüklenmeden hasar görmezler, oldukça dayanıklıdırlar.
· Her yeni adımla artan (kümülatif) konum hataları yoktur.
· Mekanik yapısı basit oldugundan bakım gerektirmezler.
· Yaglanma ve kirlenme problemleri yoktur.

STEP MOTORLARIN DEZAVANTAJLARI

Step motorların bütün bu avantajlarına karsılık bazı dezavantajları da asagıdaki gibi sıralanabilir.
· Adım açıları sabit olduğundan rotordan alınan hareket sürekli degil darbelidir.
· Klasik sürücülerle kullanıldıklarında verimleri düşüktür.
· Adım cevapları nispeten büyük asım ve salınımlıdır.
· Yüksek eylemsizlikli yüklerde yetenekleri sınırlıdır.
· Sürtünme kaynaklı yükler, hata kümülatif olmasa dahi açık çevrim çalısmada konum hatası meydana getirebilirler.
· Elde edilebilecek çıkış gücü ve momenti sınırlıdır.
· İyi kontrol edilmezse rezonans meydana gelebilir.
· Oldukça yüksek hızlarda çalıştırmak pek kolay değildir.